Rodzina ryb kąsaczowatych (Characidae) obejmuje bardzo liczne gatunki, z których kilkaset stanowi popularne obiekty hodowli akwariowej. Największą popularnością wśród akwarystów cieszą się zwinniki (Hemigrammus) oraz pięknie ubarwione bystrzyki (Hyphessobrycon)
W niniejszym artykule pragnę przedstawić mniej znaną przedstawicielkę rodziny Characidae, a mianowicie należącą do rodzaju Thayeria hokejówkę amazońską – Thayeria boehlkei. Jest to ryba mniej barwna i efektowna, ale sympatyczna i godna polecenia.
Hokejówka amazońska pochodzi z górnego biegu Amazonki i rzeki Maranon, gdzie żyje gromadnie w pobliżu brzegów. Pływa stale z głową skierowaną ukośnie w górę 1). Ciało tych niewielkich ryb (długości do 8 cm) jest barwy srebrzystej, przy czym grzbiet jest nieco ciemniejszy. Na linii bocznej, od pokrywy skrzelowej aż do końca dolnego płata płetwy ogonowej, ciągnie się czarny pas, obrzeżony złocistoczerwonymi liniami. Pas ten, załamany ku dolnemu płatowi płetwy ogonowej, zarysem swym przypomina kij hokejowy co znalazło odbicie w nazwie ryby.
Rys. wg Visser’s Aquaristisch Kompas
Od Redakcji
Rodzaj Thayeria jest blisko spokrewniony z rodzajem Hemigrammus – zwinniki. Ryby te różnią się głównie kształtem płatów płetwy ogonowej i pęcherza pławnego.
Do rodzaju Thayeria, opisanego w roku 1908 przez EigenmanrTa, zalicza się obecnie cztery gatunki:
Gatunki te różnią się między sobą zarysem charakterystycznego czarnego pasa. U Thayeria boehlkei czarny pas biegnie wzdłuż linii bocznej, od pokrywy skrzelowej aż do końca płata płetwy ogonowej. Czarny pas u T. obliqua zaczyna się na wysokości płetwy grzbietowej, przy czym w przedniej części jest on jakby rozmyty. Pas ten u T. santaemariae zaczyna się tuż za nasadą płetwy grzbietowej, a u T. ifati nieco przed jej początkiem. Gatunek ten charakteryzuje się również ciemną plamą usytuowaną tuż za pokrywą skrzelową.
Dymorfizm płciowy jest bardzo słabo zaznaczony, stąd rozróżnienie płci ryb jest bardzo trudne. Samice zwykle są nieco większe, a ich brzuchy przed tarłem zaokrąglają się. Ponieważ rozpoznanie płci okazów jeszcze nie dojrzałych jest raczej niemożliwe, zaleca się nabywanie kilku sztuk ryb, a wówczas z pewnością znajdzie się wśród nich co najmniej jedna para.
Hokejówki amazońskie są rybami bardzo ruchliwymi. Najlepiej czują się w stadkach składających się z 6-10 sztuk. Wymagają akwariów średniej wielkości z dość dużą ilością roślin. Rośliny te jednak muszą być posadzone w taki sposób, by ryby posiadały wolną przestrzeń do swobodnego pływania. Akwarium z hokejówkami powinno być szczelnie przykryte taflą szklaną, gdyż ryby te potrafią wyskakiwać z wody na dość znaczną wysokość (1,5-2 m). Jak wynika z moich obserwacji hokejówki wyskakują z wody właściwie tylko w sytuacjach stresowych. Ma to miejsce najczęściej wówczas gdy w akwarium wraz z nimi chowamy ryby o agresywnym usposobieniu. Dlatego też należy hokejówkom dobierać towarzystwo spokojne, takie by ryby sobie nie przeszkadzały. Zdarza się jednak czasem, że i wśród hokejówek znajdzie się jakiś brutal. Ma to miejsce najczęściej wówczas, gdy samców jest więcej niż samic. Starając się o względy partnerki samce atakują się nawzajem i zwykle słabszy ratuje się ucieczką i wyskakuje z wody. Gdy jednak liczba samców i samic jest mniej więcej równa, a w zbiorniku znajdują się dogodne kryjówki, wówczas wypadki tragicznych w skutkach wyskoczeń właściwie się nie zdarzają.
Chcąc zapewnić hokejówkom dobre warunki, temperaturę wody należy utrzymywać w granicach 23-26°C; woda nie może być twarda, a odczyn jej winien być lekko kwaśny.
Na zbiornik tarliskowy wybieramy akwarium średniej wielkości, bardzo czyste, najlepiej klejone. Do tego zbiornika, bez podłoża żwirowego, wkładamy rośliny o miękkich liściach (np. Myriophyllum) i zakotwiczamy je przy pomocy kamieni. Parametry wody powinny być zbliżone do podanych wyżej, zaś jej temperaturę podnosimy do 28°C.
Do tarła wybieramy parę ryb zdrowych, w dobrej kondycji, tarło odbywa się z reguły o zmroku. Samica składa ikrę partiami. Brunatno zabarwione ziarenka ikry opadają na dno. Wyrośnięta samica składa zwykle 400-600 ziarenek ikry. Niektórzy hodowcy stwierdzają, że uzyskiwali z jednego miotu nawet 800 sztuk narybku 2).
Po tarle ryby ostrożnie przenosimy do akwarium ogólnego, a zbiornik tarliskowy zaciemniamy. Przy stałej temperaturze larwy wykluwają się po 18-24 godzinach. Po pięciu dniach wyczerpują się zapasy woreczka żółtkowego, narybek zaczyna swobodnie pływać i pobierać pokarm. Wtedy też należy przystąpić do karmienia. Młode rybki są bardzo żarłoczne, dlatego wskazane jest obfite ich karmienie, kilka razy w ciągu dnia. Najlepsze rezultaty hodowlane osiągałem karmiąc narybek wrotkami. Można również podawać roztarte żółtko ugotowanych jaj kurzych, przy czym zachować należy szczególną ostrożność gdyż nie zjedzony pokarm gnijąc powoduje zatrucie wody i w rezultacie masowe podanie narybku 3). W miarę wzrostu larw przechodzimy na coraz większy pokarm. Przy takim sposobie karmienia młode hokejówki rosną bardzo szybko.
Na zakończenie chcę dodać, że dorosłe hokejówki amazońskie przyjmują każdy pokarm żywy i wysuszony, przy czym największym ich przysmakiem są larwy komarów. Mam nadzieję, że moje skromne uwagi zachęcą wielu akwarystów do żywszego zainteresowania się hokejówkami amazońskimi, gdyż ich popularność moim zdaniem jest zbyt mała.
_______________ 1) Ma to związek z kształtem pęcherza pławnego (Red). 2) W literaturze spotkać można również dane mówiące o tym, że z jednego tarła uzyskuje, się powyżej 1000 ziaren ikry (Red). 3) Stosowanie do karmienia narybku, zwłaszcza w pierwszym okresie, pokarmu zastępczego w rodzaju żółtka jaja kurzego, prowadzi do ogromnych strat w hodowli. Wystarczy powiedzieć, że z jednego miotu w najlepszym wypadku pozostaje przy życiu do 50 ryb; reszta przeważnie ginie z głodu lub na skutek zatrucia wody (Red).