GUPIK GUPIKOWI NIE RÓWNY
Międzynarodowe zasady konkursowego oceniania
pawich oczek
W poprzednim zeszycie naszego czasopisma przedstawiliśmy dwanaście standardów pawich oczek. Każdy standard jest celem, do którego akwaryści zdążają drogą bardzo żmudnej hodowli selekcyjnej
We wrześniu 1981 roku odbyła się w Wiedniu konferencja przedstawicieli europejskich zrzeszeń hodowców pawich oczek, na której wypracowano międzynarodowe standardy oraz ustalono konkursowy system oceniania tych ryb. Stwierdzono tam jednak, że ustalone wzorce nie są niezmienne , stale należy dążyć do ich udoskonalania.
Standardowe pawie oczka powinny się charakteryzować określonymi cechami, które w najdrobniejszych szczegółach uzyskuje się drogą hodowli selekcyjnej. Jest rzeczą oczywistą, że drogą nawet bardzo skrupulatnie prowadzonej selekcji nie otrzymuje się ryb o wszystkich cechach standardowych idealnych. Fakt ten stał się podstawą do organizowania konkursów pawich oczek oraz bodźcem do rywalizacji pomiędzy hodowcami – selekcjonerami.
Do konkursów zgłasza się nie pojedyncze ryby lecz ich zestawy (co najmniej trzy osobniki), złożone wyłącznie z samców. Muszą one pochodzić z jednego szczepu, przy czym wszystkie cechy ryb z danego zestawu powinno być identyczne. Ryby o cechach odbiegających od standardu otrzymują punkty karne. Ocena poszczególnych cech jest średnią wyników uzyskanych przez wszystkie ryby zestawu w zakresie tej cechy. Jeśli na przykład płetwy ogonowe poszczególnych ryb zestawu nie są identyczne to należy ocenić je indywidualnie, podsumować ilość przyznanych punktów i podzielić przez liczbę ryb. Takie postępowanie zapobiega ocenom krzywdzącym lub preferującym.
Biorąc pod uwagę formę ciała i płetw ryb oraz ich wielkości ustalono optymalne proporcje dla każdego z dwunastu standardów, wydzielonych głównie na podstawie kształtu i wielkości płetwy ogonowej *). Proporcje te podlegają punktowej ocenie konkursowej. Obok wielkości i kształtu ciała oraz płetw grzbietowej i ogonowej ocenie podlega także ich barwa. Poza tym brana jest pod uwagę żywotność ryb oraz ogólna intensywność i czystość ubarwienia. Ryba idealnie odpowiadająca kanonowi danego standardu mogłaby uzyskać 100 punktów.
A oto ogólny podział punktów przyznawanych na konkursach pawich oczek:
Długość
Kształt
Barwa
Razem
Ciało
8
7
10
25
Płetwa ogonowa
10
20
12
42
Płetwa grzbietowa
5
10
8
23
Żywotność
5
Ubarwienie (intensywność)
5
_______
Razem
100
Ciało ryby jest bazą wyjściową dla oceny innych cech, jako odnośnik dla proporcji długościowych. Jego długość jest u pawich oczek jedyną cechą, którą można zmierzyć. Wszystkie pozostałe długości i wielkości ustala się w oparciu o relacje do wymiarów ciała, jego długości i wysokości.
Długość ciała mierzy się od początku pyska do nasady płetwy ogonowej, przy czym długość ta u ryb konkursowych nie może być mniejsza niż 18 mm.
Kształt ciała winien być krępy, ale zarazem sprawiający wrażenie smukłości. Wysokość ciała, mierzona w najwyższym miejscu, winna wynosić 1/4 jego długości.
Punktowa ocena długości ciała przedstawia się następująco:
długość ciała ponad
28 mm – 8 punktów
28 mm – 6 punktów 25 mm – 4 punkty 22 mm – 3 punkty 20 mm – 2 punkty 18 mm – 1 punkt
poniżej
18 mm – 0 punktów
Za błędy w kształcie ciała odejmuje się punkty w następującej ilości:
ciało zbyt krępe, niezdarne zbyt szeroka nasada płetwy ogonowej ciało zbyt niskie linia grzbietowa zbyt wysklepiona tylna część ciała obwisła (załamana)
do 4 punkty do 2 punkty do 3 punkty do 2 punkty do 4 punkty
Zaznaczyć tu trzeba jednak, że suma punktów ujemnych nie może być większa niż 7, bo idealna ryba mogłaby za kształt ciała uzyskać maksymalnie 7 punktów.
Kształt i wielkość płetw, a zwłaszcza ogonowej w każdym wypadku decyduje o zaszeregowaniu ryby do określonego standardu. Niestety bardzo istotny dla sędziów pomiar płetwy ogonowej jest w dosłownym znaczeniu niemożliwy. Jest ona, podobnie jak grzbietowa, oceniana na oko, w relacji do wielkości ciała. Ocena formy płetw dokonywana jest w ramach standardu, przy czym jedynym dla nich odnośnikiem powinien być wypracowany w tym zakresie kanon.
Cechy standardowe uwidaczniają się również poprzez ubarwienie, z tego też względu za barwę ciała i płetw można przyznać rybie do 30 punktów (plus 5 punktów za ogólne wrażenie w tym zakresie). Barwą w rozumieniu standardowym jest kolor odcinający się wyraźnie od ubarwienia podstawowego. Wyróżnia się następujące barwy, widoczne w świetle dziennym:
– szara (dominująca): naturalna, podstawowa; – złota (recesywna): brak ciemnego barwnika, występuje ciemne obrzeżenie łusek; – blond (recesywna): zupełnie brak ciemnego barwnika; – niebieska (recesywna): brak barwników żółtego i czerwonego; – albino (recesywna): brak w ogóle barwników, ryba ma czerwone oczy; – biała (podwójnie recesywna): powstaje z blond i niebieskiego; – kremowa (podwójnie recesywna): powstaje z blond i złotego, brak czarnego pigmentu, ale oczy są czarne; – srebrna (podwójnie recesywna): powstaje z niebieskiego i złotego.
Jeśli barwa ryby jest trudna do ustalenia należy ją zaszeregować do barwy szarej. Jakość barwy, jej czystość i intensywność przy barwach recesywnych, uzyskanych drogą zabiegów hodowlanych, punktuje się wyżej. Barwy pastelowe traktuje się na równi z intensywnymi, pod wa runkiem, że są one jednoznaczne do określenia. Nie odejmuje się punktów za występowanie szarości należących do wzoru barwnego. Również tęczowe przechodzenie barw jedna w drugą nie jest błędem, o ile jest ono zharmonizowane.
Przy podziale punktów należy się kierować intensywnością barw i ich rysunkiem. Jeśli barwy są nieładne, zamazane, odejmuje się do 5 punktów. Jeśli barwy nie pokrywają co najmniej połowy powierzchni ciała i 2/3 powierzchni płetw odejmuje się do 3 punktów. Przerwy i luki w ubarwieniu, jeśli nie tworzą zamkniętego obrazu nie powodują odejmowania punktów. Jeśli jednak przerwy te i luki są większe to odejmuje się do 12 punktów. Ogólna ilość punktów odjętych za barwę ciała i płetw nie może być większa niż maksymalna ilość punktów możliwych tu do przyznania.
W oparciu o międzynarodowe zasady dotyczące konkursów standardowych pawich oczek, zespół redakcji „Akwarium” opracował wzory specjalnych kart dla sędziów, na których będą oni oceniać zgłoszone do konkursu ryby. Kart tych opracowano dwanaście, dla każdego standardu odrębną. Część dotycząca długości, kształtu i barwy ciała jest na wszystkich kartach jednakowa, natomiast części dotyczące płetw ogonowej i grzbietowej są różne dla każdego standardu.
Przedstawiamy kartę dla standardu WACHLARZ. Zapoznanie się z nią pozwoli Czytelnikom zorientować się jak powinno wyglądać punktowanie konkursowe.
Długość ciała mierzona od pyska do nasady płetwy ogonowej wynosi nie mniej niż 18 mm. Wysokość ciała w najwyższym miejscu wynosi 1/4 jego długości. Płetwa ogonowa o kształcie wydłużonego trójkąta równoramiennego, którego ramiona tworzą kąt 45°. Jej długość równa jest 8/10 długości ciała, krawędzie są proste, a narożniki mogą być lekko zaokrąglone. Płetwa grzbietowa smukła, wyrasta z grzbietu prostopadle i jest ostro zakończona. Dochodzi do 1/3 długości płetwy ogonowej.
Punkty możliwe do przyznania
Pun-
kty przy-
zna-
ne
Suma pun-
któw możli-
wych do
przy-
zna
nia
Suma pun-
któw przy-
zna-
nych
+
–
Ciało:długość powyżej 28 mm 28 mm 25 mm 22 mm 20 mm 18 mm poniżej 18 mm
8 6 4 3 2 1 0
kształt zbyt krępe zbyt szerokie u nasady płetwy ogonowej zbyt niskie zbyt wypukły grzbiet obwisła część tylna (załamanie)
do 4
do 2 do 3 do 2 do 4
Płetwa ogonowa:długość 8/10 długości ciała i więcej 7/10 długości ciała 6/10 długości ciała 5/10 długości ciała poniżej
10 8 5 2 0
kształt kąt przy nasadzie 45° kąt przy nasadzie 35° kąt przy nasadzie 30° kąt przy nasadzie poniżej 30° kąt przy nasadzie 50° kąt przy nasadzie powyżei 50° tylna krawędź wypukła lub wklęsła tylna krawędź skośna tylna krawędź poszarpana lub uszkodzona krawędzie górna i dolna nie tworzą z osią ciała identycznych kątów krawędzie górna i dolna wklęsłe lub wypukłe krawędzie górna i dolna nierówne narożniki płetwy zbyt zaokrąglone
0 do 2 do 4 nie oc do 5 do 8 do 2 do 4do 5do 5do 5 do 2 do 2
barwa zamazana pokrywa mniej niż 2/3 płetwy przerwy nie wchodzące w rysunek
do 5 do 3 do12
Płetwa grzbietowa:długość do 1/3 długości płetwy ogonowej do nasady płetwy ogonowej krótsza (w zależności od długości) poza połowę długości płetwy ogonowej
5 3 1-2
do 3
kształt nie wyrasta z grzbietu pionowo mocno postrzępiona lub uszkodzona odbiega kształtem od formy idealnej
do 2 do 3 do 8
barwa zamazana pokrywa mniej niż 2/3 płetwy przerwy nie wchodzące w rysunek