Pielęgnica zebra zamieszkuje jeziora Atitlan i Amatilan w Ameryce środkowej. Osiąga długość do 10 cm. Ciało jej jest barwy szarej, z kilkoma poprzecznymi, ciemnymi pręgami. Płetwy grzbietowa i odbytowa są czarno nakrapiane. Samce są większe od samic, a ich płetwy odbytowe są zaostrzone. Samice mają płetwy mniejsze i brzuchy zabarwione czerwono.
Pielęgnica zebra – Cichlasoma nigrofasciatum
Fot. H. Kilka
Pielęgnice zebry można hodować w zbiornikach średniej wielkości, wypełnionych wodą o twardości około 10-20°n i odczynie obojętnym. Rośliny najlepiej pochodzenia amerykańskiego np. żabienice (Echinodorus). Dorosłe ryby karmimy larwami komarów, doniczkowcami, rozwielitkami itp. oraz pokarmami suchymi.
Dla samorzutnie dobranych par przygotowujemy specjalny zbiornik tarliskowy. Musi być on bardzo czysty i zdezynfekowany, np. przez umycie szmatką posypaną grubą warstwą soli kuchennej. Na dnie tego zbiornika budujemy groty z płaskich kamieni lub kładziemy na boku niewielkie doniczki, w których ryby będą mogły znaleźć kryjówki. Sadzimy też rośliny. Woda powinna mieć temperaturę 20-26°C. Do tak przygotowanego akwarium wpuszczamy tarlaki, najlepiej jedną parę. Każda para ryb wokół wybranej groty kopie dołek, posługując się przy tym pyszczkami, płetwami piersiowymi i ogonom. Po dostatecznym powiększeniu tym sposobem swojej groty, ryby przystępują do jej czyszczenia. Szczególnie starannie oczyszczają strop kryjówki, na którym zostanie złożona ikra. Zabiegi kosmetyczne wokół groty trwają zwykle kilka dni. Po ich ukończeniu samica przystępuje do składania ikry na stropie groty, odwracając się przy tym do góry brzuchem. W tym samym czasie jaja są zapładniane przez samca. Samica składa od 100 do 200 jaj, które obydwoje rodzice wachlują płetwami, zapewniając w ten sposób stały przepływ wody, co powoduje dobre jej natlenianie oraz zapobiega osiadaniu zanieczyszczeń. Równocześnie samiec baczy pilnie na otoczenie groty i w razie potrzeby broni do niej dostępu; atakując nawet o wiele od siebie większych przeciwników.
Pielęgnica zebra – Cichlasoma nigrofasciatum – forma ksantoryczna
Fot. H.J. Richter
Powiedzieć tu jednak trzeba, że tarło pielęgnicy zebry może mieć też miejsce w zbiorniku ogólnym, pod warunkiem, że tarlaki znajdą w nim odpowiednią grotę dla złożenia ikry.
Po upływie 48 godzin z ikry wykluwają się larwy, zaopatrzone w woreczki żółtkowe. Samica przenosi je do dołka wykopanego w podłożu. Rodzice troskliwie opiekują się młodymi i uczą je pływać. Odbywa się to w ten sposób, że po kolei biorą do pysków po 2-5 małych rybek, podpływają ku górze akwarium i wypluwają je.
Narybek, po wyczerpaniu zapasów woreczka żółtkowego, co następuje po 2-3 dniach należy karmić pierwotniakami, następnie drobnym planktonem (wrotki), stopniowo przechodząc na grubszy pokarm (oczliki).
Młode pielęgnice zebry rodzice trzymają w gromadzie, a oddalające się osobniki transportują w pyskach do stadka. Z biegiem czasu rybki coraz bardziej się rozpraszają. Wówczas należy wyłowić samicę, która jest atakowana przez samca. Samiec przez dłuższy czas opiekuje się narybkiem i można go z potomstwem pozostawić. Dobrze karmiony narybek rośnie szybko i po upływie około 6 do 8 miesięcy osiąga dojrzałość płciową.